همشهری آنلاین _ رضا نیکنام : محله‌ها در قدیم به مراتب کوچک‌تر از امروز بودند و مردم سعی داشتند تا در دایره کوچک‌تری نسبت به خانه‌سازی اقدام کنند، به همین علت در قالب یک یا ۲ خیابان معرفی می‌شدند. این کار باعث می‌شد در صورت کشیدن کابل‌های برق یا آسفالت شدن خیابان همه اهل محل از امکانات آن بهره‌مند شوند. یکی از مصادیق آن، محله شکیب است که در ابتدای خیابان شهید صالحی کنونی و درویش‌آباد در جنوب آن قرار داشت و بعدها تا میدان موتورآب در غرب و کمی آن طرف‌تر تا سرآسیاب دولاب گسترده شد. در حالی که با جدا شدن حسین‌آباد و سرآسیاب، خیابان‌هایی در شرق آن تا خیابان دهم فروردین امروزی کشیده شده به این محله اضافه شدند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
محله شکیب امروز از جنوب به بزرگراه شهید محلاتی، از محور شرق به خیابان دهم فروردین، از شمال به خیابان شهید حنیفی و مستفید و از ضلع غرب از مقابل مسجد مکتب‌الزهرا(س) تا میدان شهید محلاتی امتداد می‌یابد. با ادامه خانه‌سازی در محله عباس‌آباد، محله‌هایی دیگر از قبیل درویش‌آباد، سرآسیاب و حسین‌آباد دولاب به‌ترتیب در جنوب و غرب محله شکل گرفتند. در سال‌های بعد از انقلاب، نام شکیب که برگرفته از اسم خیابان شهید فتح‌اللهی فعلی(خیابان ۱۲ متری در شرق محله) بود، در تقسیم‌بندی محله‌ها توسط شهرداری برای این محدوده از منطقه۱۴ انتخاب شد. در گزارش هویت محله این هفته به بررسی تاریخچه محله شکیب پرداخته‌ایم.
محله‌ای که کم کم چهره عوض کرد
هنوز صدای خش‌خش حفاظ گلخانه‌ها همراه با بوی گل‌های یخ در یاد و خاطر مردم این محله جولان می‌دهد. گرچه آن سال‌ها بیشتر نقاط منطقه زیر کشت زمین‌های زراعی بود و به کاشت گندم، صیفی و سبزیجات تعلق داشت ولی عباس‌آباد دولاب پر از عطر گل‌های رز و نسترن بود و سرسبزی گیاهان گلخانه‌ای برهوتی را که نم‌نمک داشت چهره عوض می‌کرد تلطیف کرده بود. این محله چندین باغ پرورش و فروش گل و گیاه داشت و مردم از نقاط مختلف شهر برای خرید گل به عباس‌آباد می‌آمدند. با ساخت‌وساز اولین خانه‌ها در سال ۱۳۳۰ محله شکیب امروزی شکل گرفت و همجواری آن با محله دولاب، نام عباس‌آباد دولاب را بر سر زبان‌ها انداخت. حسین‌آباد دولاب، سرآسیاب دولاب و درویش‌آباد دولاب نیز قسمتی از محله عباس‌آباد به حساب می‌آمدند که بعدها با تقسیم‌بندی شهرداری، فقط عباس‌آباد و درویش‌آباد باقی ماند و این محله با سلیقه مدیران شهری به محله شکیب تغییر نام داد.
اماکن شاخص محله کجاست؟
محله شکیب فضاهای آموزشی زیادی دارد که صرف نظر از مدرسه هوریا و کمال وجودی که در پروژه اتوبان امام علی(ع) تخریب شدند، می‌توان به دبستان توحید، پیش دبستانی و دبیرستان مکتب الزهرا (س) ۱ و ۲، مدرسه‌راهنمایی دخترانه شهید قاصدی، دبیرستان دخترانه شهید فیاض بخش، دبیرستان دخترانه اعتصام، دبستان پسرانه الماسی، دبستان دخترانه امیر اسلامی، دبستان پسرانه شیخ جواد خراسانی، دبستان و پیش‌دبستانی دخترانه شهید فیاض بخش ۱ و ۲ اشاره کرد.
همچنین خانه فرهنگ فرشته آزادی، سرای محله شکیب و مرکز فرآموز شکیب در لیست مراکز فرهنگی این محله قرار می‌گیرند. شهروندان این نقطه برای بهره‌مندی از خدمات درمانی به درمانگاه مسجد مکتب الزهرا(س) و درمانگاه مسجد قاسم بن الحسن(ع) مراجعه می‌کنند. پایگاه مدیریت و پشتیبانی بحران در میدان امام حسن مجتبی(ع)، مجموعه ورزشی مهرورزان واحد، مجتمع خدمات بهزیستی نیمه شعبان و قبرستان ارامنه که اهمیت بین‌المللی داشته و قدمت آن به جنگ جهانی دوم می‌رسد، از اماکن شاخص محله شکیب به شمار می‌روند.
سرانه فضای سبز در وضعیت مطلوب
فضای سبز یکی از معیارهای سنجش رفاه شهری هر محله است. در واقع قرار گرفتن بوستان‌های متعدد در گوشه و کنار محله ـ به‌ویژه با تعبیه فضاهای ورزشی در آنها ـ کمک بزرگی به کاهش آمار جرم و آسیب‌های اجتماعی می‌کند. این فضاها به جوانان و نوجوانان فرصت می‌دهند تا به جای پرداختن به کارهای منافی عرف به تفریحات سالم بپردازند. خوشبختانه زمین‌چمن مصنوعی ۸ نفره فوتبال در بوستان هفتم تیر فعالیت می‌کند که پاتوق ورزشی برخی از ساکنان این اطراف است. با اینکه بعضی فضاها همچون میدان بزرگ گل‌ها(شهید محلاتی) در طرح اتوبان امام علی(ع) تخریب شدند اما فضای سبز محله شکیب همچنان سرانه بسیار خوبی دارد. هم‌اکنون شهروندان این محله می‌توانند از فضای سبز بوستان‌های پاسدار گمنام، شهید صالحی، اصفهانک، استاد معین و صاحب‌الزمان (ع) استفاده کنند.
همسایگی با محله دولاب؛ مهد علم و تدین
مهم‌ترین ویژگی محله شکیب که ساکنان آن همواره به آن مباهات کرده‌اند، همجواری با محله اصیل و آزاده‌پرور دولاب بوده است. حق مسلم، مردمی که به ارزش‌های دینی خود بیش از بقیه زوایای زندگی اهمیت می‌دهند و همسایگی با دولاب، مهد علم و تدین را باعث افتخار خود می‌دانند، در هر گوشه و کنار محله شکیب که ساکن شدند، به احداث پایگاه‌های مذهبی همت گمارده و از فضای معنوی آن بهره‌ها برده‌اند. به همین خاطر امروز محله شکیب مراکز مذهبی بسیاری دارد از جمله مسجد حوری، مسجد مکتب الزهرا(س)، مسجد نوپای قاسم‌بن‌الحسن (تأسیس این مسجد به سال ۱۳۷۱ برمی‌گردد که در مقایسه با مساجد دیگر محله عمر کوتاه‌تری دارد)، مسجد صاحب‌الزمان(عج)، مسجد حسین‌بن‌علی(ع)، مسجد امام محمدتقی(ع)، مسجد امام حسن مجتبی(ع)،حسینیه امام خمینی (ره)، حسینیه شهدای امامه، حسینیه برجکی‌ها، حسینیه ندرآبادی‌ها، حسینیه امام حسن مجتبی(ع)، حسینیه گلپایگانی‌ها، حسینیه شاهرودی‌ها و حسینیه حضرت علی اصغر(ع) که خبر از اعتقاد و دینداری مردم این محله می‌دهند.
آرامستانی با چهره‌های معروف و مشهور
اهالی محله شکیب قبرستان ارامنه را خوب می‌شناسند. گورستانی واقع در جنوب خیابان شهید تاجری که متجاوز از ۱۵۰سال از اولین تدفینی که در آن صورت گرفته می‌گذرد. در این آرامگاه، فضاهای باارزشی مانند آرامگاه مشاهیر معمار، هموطنان شاعر مسیحی و آشوری وجود دارد. در گورستان ارامنه سنگ قبرهایی از قبل ساخت حصارها به جای مانده است. مقبره زیبای شاهزاده گرجی در مساحتی بالغ بر ۸ هزار مترمربع و مقبره سرباز گمنام جنگ جهانی دوم که با ستاره‌ای سرخ مزین شده در این مکان خودنمایی می‌کنند. سه چهارم گورستان دولاب، واقع در حاشیه شرقی تهران که مکان تدفین کاتولیک‌های شهر بود، از آنِ لهستانیان فوت شده و بقیه مختص کاتولیک‌های دیگر است. ژنرال آنتونی رادزیویو دوبروفسکی، پرفسور آرشیتکت اکراینی لشک هورودوچکی، دکتر تولوزان پزشک ناصر الدین شاه، آنتوان سوروگین عکاس گرجستانی دوره قاجاریه، مینا خوش تاریا شاهزاده گرجستان و ماری چرچیل نوه ۶ ساله چرچیل از جمله افراد شاخص آرمیده در این گورستان به شمار می‌روند.
نظر شما